Adli Bilişim Nedir ?

 

Teknolojinin özellikle son yirmi yılda artan bir hızla gelişmesine paralel olarak bilgisayarlar ve diğer elektronik cihazlar modern hayatın vazgeçilmezi haline gelmiştir. Günlük hayatta hemen hemen her alanda kullanılan bilgi işlem ve iletişim cihazlarının boyutlarının, elde ve cepte taşınacak kadar küçülerek, zaman ve mekan sınırlaması olmadan hemen her yerde kullanılabilir hale gelmesi bu cihazlara olan ilgiyi her geçen gün artırmaktadır.

Bilgi işlem ve iletişim teknolojilerinin kullanım alanlarının artması ve kullanıcı sayısındaki artış suç işlemeyi amaç edinmiş kişilerin de dikkatini çekerek istismar edilebilecek teknik ve yöntem geliştirmeye yöneltmektedir. Bu nedenle olacak ki, bilgisayar ve elektronik araçlar kullanılarak insanlara, organizasyonlara ve mülkiyete karşı suç işleme oranları ile işlenme şekilleri her geçen gün artmaktadır.
Bilgisayar ve diğer elektronik cihazların kötüye kullanımı sonucu ortaya çıkan adli vakalarda klasik delil toplama yöntemlerinin yetersiz kalması nedeniyle bilgisayar ve elektronik cihazların bulunduğu bir vakadaki delillendirme için özel bir metot ve teknikler kullanmak bir zorunluluk halini almıştır. Başta bilgisayarlar ve çeşitli veri depolama aygıtları olmak üzere diğer iletişim ve mobil cihazlar (Cep ve uydu telefonu, SIM kart, Hafıza Kartları, Smart/Akıllı TV, Oyun Konsolları, PDA, PALM, GPS, telsiz, tablet, navigasyon, Drone vb.) adli bir olayın çözümlenmesinde “elektronik delil” olma hüviyetini kazanmıştır. Dolayısıyla bu gelişmeler nedeniyle, soruşturma mahallinde bulunan ve delil niteliği taşıyan elektronik cihaz ve sistemlerin özelliğini ve olaydaki rolünü anlamak, elektronik delile müdahale ve delilin toplanması hususunda yetkililerin nasıl bir yol izleyeceği hususları önem kazanmıştır.
Bilgisayarlar ve diğer elektronik cihazlardaki potansiyel delilleri araştırma işlemi öncelikle A.B.D. ve İngiltere’de bir bilim dalı olarak gündeme gelmiştir. Bu bilim dalı öncelikle bilgisayarlar üzerinde adli inceleme yapmak amacıyla ortaya çıktığından ilk önce “Computer Forensics-Bilgisayar Adli Bilimi) ismi ile anılmış, ancak zaman içerisinde bilgisayarların günlük hayatta kullanım alanları ile iletişim ve haberleşme teknolojisindeki gelişmeler, delillerin bulunduğu ortamdan ziyade bulunuş şeklini (dijital) ön plana çıkarmış ve “Digital Forensics-Dijital Adli Bilimi” isimi kullanılmaya başlanmıştır. “Computer Forensics-Bilgisayar Adli Bilimi” bilgisayar ile ilgili adli olayları kapsarken, “Digital Forensics-Dijital Adli Bilimi) elektronik verinin bulunduğu her türlü olay ve vakayı kapsamaktadır.
Başka bir ifade ile Adli Bilişim; “Adli kurumlara intikal eden ya da kolluk tarafından karşılaşılan vakalarda, olay yerinin keşfi, araştırılması, mukayesesi, kayda alınması, olay yerindeki delillerin kirletilmeden ve kaybolmadan toplanılması, muhafazası ve taşınması, delillerin laboratuvar ortamında incelenmesi ve raporlanması konularında müracaat edilen bilimlerin tamamından oluşan çok disiplinli bilimler topluluğudur.”
Akademik olarak Adli Bilişim’in tanımını yapmak gerekirse; “Elektromanyetik, optik (dijital) ortamlarda bulunan, çalıştırılan veya bu ortamlarca taşınan her türlü data, ses, görüntü, sinyal veya bunların birleşiminden oluşan verinin elektronik (dijital ya da sayısal) delil niteliği taşıyacak şekilde tanımlanması, elde edilmesi, taşınması, saklanması, incelenmesi ve raporlanarak adli mercilere sunulması çalışmalarının bütünüdür.”
Zaman içerisinde Adli Bilişim’de (Digital Forensics) alt dallara ayrılmış ve her bir alt dal için uzmanlık alanları oluşmuştur. Bu alt dalları en popüler olanları aşağıda sıralanmıştır:

* Bilgisayar Adli Bilimi (Computer Forensics)
* Dosya Sistemi Adli Bilimi (File System Forensics)
– FAT12, FAT16, FAT32 Forensics
– NTFS Forensics
– exFAT Forensics
– HFS+ Forensics
– EXT2, EXT3, EXT4 Forensics
* İşletim Sistemi Adli Bilimi (OS Forensics)
– Windows Adli Bilimi (Windows Forensics)
– Unix&Linux Adli Bilimi (Unix&Linux Forensics)
– MacOSx Adli Bilimi (MacOSx Forensics)
* Ağ Adli Bilimi (Network Forensics)
* Mobil Cihaz Adli Bilimi (Mobile Forensics)
* Kötü Yazılım Adli Bilimi (Malware,Trojan, Hacking vs. Forensics)
* Geçici Bellek Adli Bilimi (Memory Forensics)
* Şifrelenmiş dosyaların çözümlenmesi (Kriptoloji)
* Silinen verilerin kurtarılması (Recovering deleted data Forensics)

Adli Bilişim yöntemleri, hukuki süreçleri ve diğer konular hakkında bilgilendirmemiz devam edecektir.

“Her suç arkasında bir iz bırakır, arkada kalan her iz delile, delilde suç sahibine ulaştırır.” Ucbeyaga